Midwintermalen Cornwerdermolen

Cornwerd – Zaterdagavond 26 januari as. is de Cornwerdermolen geopend van 18.00 - 23.00 uur voor het jaarlijkse Midwintermalen. 

De maalploeg van de Cornwerdermolen verzorgt in en om de sfeervol verlichte molen een gezellige avond met warme glühwein, chocolademelk, snert en heerlijke verse oliebollen die ter plaatse tegen een kleine vergoeding voor u worden gebakken, u kunt natuurlijk ook extra oliebollen bestellen om mee naar huis te nemen. 

Bij voldoende wind en geen ijs in de sloten is de molen in bedrijf en kunt u een kijkje in de molen nemen om de sfeer van vroeger te proeven. De Cornwerdermolen staat in de schijnwerpers en is van verre te zien. De Cornwerdermolen is door middel van bewegwijzering prima te vinden.

Komt allen! 

Entree en rondleiding zijn gratis. 

Diapresentatie over Wad en kweldergebieden

De Oudheidkundige Vereniging Barradeel heeft de heer Jan Fennema uit Blija uitgenodigd om een deel van zijn prachtige collectie dia’s te laten zien van het Wad en de kweldergebieden zoals het Noarderleech.

Jan Fennema heeft in de loop der jaren veel natuurfoto’s gemaakt van het Wad en de kweldergebieden buitendijks. Van de foto’s heeft hij dia’s laten maken, waarvan sommigen zo langzamerhand meer dan dertig jaar oud zijn. 
 
Voorzitter Klaas Evert Andringa heeft zelf al een diapresentatie van Jan Fennema gezien en was lovend over de kwaliteit van de dia’s: “Dit is wat foar ús winterskoft foar ús leden en oare belangstellenden” was zijn reactie. Uiteraard zal de heer Fennema vertellen over zijn passie van natuurfoto’s maken en over de natuur.

Wie de ook van de prachtige dia’s wil genieten is van harte welkom. De presentatie is vrijdag 18 januari aanstaande in gemeenschapscentrum de Boppeslach in Minnertsga aan de Stasjonstrjitte 12/a. Het begint om acht uur ’s avonds en de toegang is vrij.

Luidklok Wijnaldum

In november 2008 stond de luidklok van Pietersbierum opeens in de belangstelling. Er waren plannen gesmeed om de bronzen luidklok te verkopen ten behoeve van de Martinikerk in Franeker. De klok uit Pietersbierum was dan bestemd om als derde, tot nu toe, ontbrekende, klok te fungeren. In Leeuwarder Courant van 14 oktober 1904 stond de luidklok van Wijnaldum in de belangstelling. Hierna het artikel uit de krant van toen.

Op het terras voor ‘Amacitia’ is op het oogenblik ter bezichtiging opgesteld een torenklok, bestemd voor de kerkelijke gemeente Wijnaldum. 

 

De Wirdummerdijk in Leeuwarden gezien vanaf het dak van het Beursgebouw. Rechts het Amacitia-gebouw.

 

Zij is gegoten door de “Bochumer Verein” te Bochum, wat op den bovenrand wordt meegedeeld. Aan de eene zijde zijn aangebracht in metalen letters de namen der kerkvoogden dier gemeente, aan de andere zijde draagt de klok het volgende opschrift van den Frieschen dichter H. Sytstra:  

H. Sytstra

Ik lied de ljeu nei ’t hillichdom 
En ta de rest yn iw’ge slom;
Mar hwet ik oansiz, drôf ef bliid,
It kinstich ûrwirk seit: sa,
minske, rint de tiid.

Volgens de ons verstrekte inlichtingen is dit soort klokken in Duitschland reeds op vele plaatsen in gebruik. Op de laatst gehouden tentoonstelling in Dusseldorf trok ze zeer de aandacht om den welluidenden klank en de gemakkelijke wijze van in beweging gebracht te worden. Dit laatste is één van de kenmerken, waardoor ze zich van hare andere collega’s, algemeen in ons land in gebruik onderscheidt. Laatstgenoemde zijn van brons –deze is van gietstaal.

Behalve dat dit laatste belangrijk soortelijk lichter is, is de prijs veel leger – ongeveer de helft. Waar toch een kilo brons fl. 1,60 kost, bedraagt de prijs van eenzelfde gewicht gietstaal nog niet de helft.

Wijnaldum (2008)

Dit zal zeer zeker een groote aanbeveling zijn voor belanghebbenden. Een tweede onderscheid vormt de beweegtoestel. Bij bestaande klokken draait de as in potten, bij deze op een blok; daardoor wordt de verwrijving tot een minimum herleid. Het gevolg hiervan is, dat een klok van de constructie al thans voor ‘Amacitita’ opgesteld, zelfs bij een gewicht van 6000 kilo gemakkelijk door één persoon kan worden geluid. Neemt men in aanmerking, dat voor het bedienen der klok in de Oldehove, die een gewicht heeft van +/- 4500 kilo, vier personen noodig zijn, dan zal deze verbetering zeker ook niet nalaten, de aandacht te trekken en tot eventuele aanschaffing leiden. 

We voegen hier nog aan toe, dat, naar ons werd meegedeeld, de klank zeer mooi moet zijn, wat bevorderd wordt door een de bronzen stootvlakken aan den klepel aangebracht, en dat ze bovendien ver hoorbaar is. De klok wordt geëxposeerd door onzen stadsgenoot, den heer De Looze, vertegenwoordiger van de “Bochumer Verein”, die ook verleden jaar aan de kerkelijke gemeente te Heeg een klok van deze constructie leverde. 

Met het oog op een mogelijke toekomstige wijziging in den stoel van den klok in de Oldehove, welke inrichting thans zeer primitief schijnt te zijn, waren door den heer G. de Looze de leden van de Gemeenteraad tot een bezoek uitgenoodigd. Door verscheidende leden werd van deze uitnoodiging gebruik gemaakt en de eenvoudige inlichting van het beweegtoestel werd algemeen bewonderd. Trouwens dit kon niet uitblijven, waar de vertegenwoordiger met één hand door middel van een slechts zeer korte koord heel gemakkelijk de klok aan ’t luiden bracht’.

Bronnen:
digitlate bibliotheek voor de Nederlandse letteren
Leeuwarder Courant (Krant van Toen)

De Koornbeurs Franeker: historische grond

De Koornbeurs in Franeker is een historische plaats. Niet alleen is en wordt er in het tegenwoordige café-restaurant geschiedenis gemaakt - denk alleen maar aan de jaarrede die de PC-voorzitter mr. K. Bijlsma er steeds uitspreekt aan het begin van de grote kaatsdag -maar vroeger stond hier de stins van de Botnia's die mee de geschiedenis van Franeker hebben bepaald. 

Groot Botnia huis 18e eeuw

Julius van Botnia (1540 - 1614), aanbrenger van de Oranje-partij, moest in 1572 vluchten voor de Waalse bezetting. In die tijd heeft Caspar de Robles, de 'dijkenbouwer' er een tijd gewoond, tot 1576 Robrecht de Feutre. Toen de Waalse bezetting ten einde was, kwam Julius van Botnia er terug. Hij werd olderman (Overheidspersoon) van Franeker. Tijdens zijn studie in Franeker heeft Karel Hendrik Friso er gewoond. In 1772 nam Douwe Nota er zijn intrek; de stins was toen reeds belangrijk vergaderhuis geworden. In 1810 kwam het Botniahuis onder de sloophamer. Naderhand werd op de vrijgekomen grond de tegenwoordige Koornbeurs gesticht. Bewoners waren onder meer in 1894 Tjalle IJsbands Steensma, 12 juli 1917 Willem Beintema, 17 juli 1922 Christoffel Mulder, 19 december 1924 Familie A. van der Veen en juni 1928 O.C. Nanninga.

Stenen Man Caspar de Robles (Harlingen)

 


Na de bevrijding (red. van de Twee Wereldoorlog) beheerde de heer H. Meijer een tijdlang deze zaak; in 1947 nam de familie L. Feenstra er haar intrek en sedert 20 juli dit jaar (1959) woont er de familie J. Klopma. De heer Klopma heeft eveneens een zaak aan de Lange Marktstraat te Leeuwarden en een aan de Veemarktstraat te Sneek. 


De Koornbeurs gaat weer een nieuw hoofdstuk van de geschiedenis in, want de de Klopma's hebben de zaak grondig laten restaureren. Zo is in de grote zaal een verwarming met infrarood aangebracht. De zaak is belangrijk als Korenbeurs,  die er elke maandag wordt gehouden, als concert- en toneelzaal. De opening is volgende week zaterdag. 

De Koornbeurs anno 1981

Tekst tussen haakjes is aanvullende tekst die niet in het artikel van de Leeuwarder Courant voorkomt.


Bron: 
Leeuwarder Courant 2 december 1959
www.stinseninfriesland.nl 
www.friesfotoarchief.nl 

Tzummarumer timmerman veranderd aangezicht Peins

As wy it lânskip hjir yn ús omkriten ris oereagje, binne der in soad doarpstuorren mei óf in sealtek óf mei in spits te sjen. Yn hun soart lykje dizze fan fieren wol wat op inoar, mar goed besjoen is der gjin ien toer gelyk. En dit jild noch mear foar de saneamde koepeltsjerken sa as dy yn Berltsum, Sint Anne en Sweins. 

Tekening J. Bulthuis uit 1790-1791

Doch it meast yn ’t each springend binne sûnder mis de tsjerketuorren fan Sint Japik en Peins want dy binne, yn dit gehiel besjoen, it dúdlikst werkenber fanwegen har ôfwykjende boustyl. Dizze beide tsjerketuorren hawwe der net altiten sa útsjoen. Dy fan Sint Japik hat nei alle wierskyn yn âlde tiden in spits mei in sipel hân en de Peinser toer hie eartiids in sealtek (sjoch ôfbylding fan J. Bulthuis út 1790-1791). Yn de 19e ieu lykwols binne der in protte tuorren ôfbrutsen en op ‘e nij boud yn de foarm sa’t wy dy no kinne. 

Wêrom no de tuorren fan lêstneamde doarpen sa’n ôfwykjende boustyl hawwe is net bekend; faaks hat it te krijen hân mei in ‘moderne’ tsjerkfâdij en of architekt. De âlde sealtektoer fan Peins is yn 1858 foar in part ôfbrutsen. Hy is doe 30 foet (sa’n 9 meter) ynkoarte, sawat oant de kloksgatten ta. Hjirfoar kaam in koart, mei pannen ôfdutsen, spitske yn ‘t plak. De timmerbazen Hyltsje Wybes Nauta fan Peins en Gerrit Roelofs Lettinga fan Sweins hawwe dit wurk doe útfierd foar 444 gûne.  Jierren letter, it sil likernôch 1875 west hawwe, is ek dat koarte spitske wer fuorthelle om plak te meitsjen foar in heger spitske, dy’t mei daklear beklaaid waard. Ek hjir is lokkich in tekening fan bewarre bleaun. Hy is makke troch de Peinser timmerman Paulus Schuitmaker *).

Ien en oar is ek te lêzen yn it boek “Historische wandelingen door Friesland” fan Jacob Hepkema. It haadstik dat oer Peins giet spilet him ôf yn de jierren 1897-1898, en de beskriuwing oer de tastân fan ‘e tsjerketoer begjint mei: … Naar alle zijden is het te merken, dat Peins te peinzen heeft, om aan geld te komen voor een nieuwe kerk en toren, zelfs vind men er geen passende afscheiding meer van de doodenakker, die aan alle zijden toegankelijk is voor de jeugd.

’t Ziet er treurig en treurend uit. … Een onbehaaglijke, in ijzeren beugels geslagen vierzijdige piramide staat nu op de oude grondvesten, een misplaatst stompje, dat zijn besten tijd ook al weer heeft gehad, de haan op de spits heeft de kracht reeds verloren om met alle winden te draaien. …

Hiel dúdlik is hjir út te priuwen dat de toer min wie en allinne mar minder waard. It kaam yn dy jierren sels sa fier, dat der stekken pleatst binne om de minsken te beskermjen foar fallend pún. Doe is der úteinlik besletten om de âlde swiere toer mar hielendal ôf te brekken en in nij spitske op ‘e tsjerke te bouwen (it nuveraardige spitske sa’t wy it hjoed de dei kinne). En tagelyk moast dan ek de tsjerke, benammen de binnenkant, mar ris opknapt en fernijd wurde.

Peins 1982 (foto Tresoar)

It bestek en it ûntwerp hjirfoar wie fan architekt Hofstra út Frjentsjer en de Tsjummearumer timmerbaas Kloosterman hat it wurk útfierd foar 1970 gûne (ƒ 995 foar de tsjerke en ƒ 975 foar de toer). Hy wie de leechste fan ‘e 13 ynskriuwers; de heechste ynskriuwer hie it wurk op ƒ 3050,- raamt. Yn ‘e simmer fan 1900 is Kloosterman út ein set mei de tsjerke en der binne sa’t skynt gjin swierrichheden west, want ein maart fan it jier dêrop koe de tsjerke al wer brûkt wurde. Fuort dêrnei sil de toer wol ôfbrutsen wêze want yn 1902 wie it hiele projekt klear. Miskien aardich om te witten is dat de 60 m3 bakstien (âlde friezen) dy’t by de ôfbraak fan de toer frijkaam, yn de jierren 1906 - 1908 brûkt binne foar de restauraasje fan it Popta Slot yn Marssum. It kin ferkeare…

*) Âld Peinser Lieuwe Wallinga, dy’t no sûnt koart yn Tsjummearum wennet, hat de orizjineele tekening.

Jan Gerlofsma, Peins

RED: Dit artikel is in 2008 gepubliceerd in Ald Barradiel; Jan Gerlofsma is lid van de Oudheidkundige Vereniging Barradeel.

Wichelroede onderzoek Liauckema-state Sexbierum

11 januari 1938: Vanmorgen was er in de buurt van Liaukema-state in Sexbierum zeer veel belangstelling.

Arjen Nieuwhof

Arjen Nieuwhof, een inwoner van Pietersbierum, die de laatste tijd veel studie heeft gemaakt van wichelroedes, stelde een onderzoek in naar de onderaardse gangen die er volgens overlevering zouden liggen tussen de oude state en de Hervormde kerk van Sexbierum en het zogenaamde Kastieltsje, de plaats waar vroeger het slot van Adelen heeft gestaan. De uitslag was positief. Morgen komen we op deze onderzoekingen terug.

12 januari 1938: De heer Nieuwhof verklaarde: ‘Hier is vorig jaar een Amerikaan geweest die mij met de wichelroede op gleed heeft geholpen. Ik heb vanmorgen de gang teruggevonden. Zij loopt recht op de kerk aan en loopt door tot de kerkvoogdenbank in de kerk’. De wichelroede had uitgewezen dat de gang ongeveer 12 voet onder de gracht van Liaukemastate lag. 
 

Hier was een plank overheen gelegd vanwaar een roede de grond in werd gedreven. Op de geschatte diepte stokte de roede even om daarna de grond in te vliegen alsof alle weerstand was verdwenen. Er wordt overwogen het onderzoek met graven voort te zetten.