Jan Vijver komt overal met zijn koopwaar

Barradeel: Wanneer men de mensen in Barradeel of Hennaarderadeel, Het Bildt, Franekeradeel of Wonseradeel vraagt of ze Jan Vijver ook kennen, kijken ze eerst nadenkend. Maar dan plotseling, alsof aan de lucht de zon doorbreekt, glijdt er over hun gezicht een lach en zeggen ze: ‘O, jo bedoele seker Jan Fijfie!!’. Natuurlijk kennen ze die. Die wandelde al met zijn karretje langs de wegen toen . . . En dan komen de herinneringen aan dit opgeruimde mannetje, dat vandaag nog even welgemoed en vriendelijk achter zijn karretje met boenders en veters, kammen en borstels, theezeefjes en knijpers langs de dorpen trekt als vijftig jaar terug.

Lange ‘Nassause’ sokken omspannen zijn broekspijpen. En zijn schoenen zijn zo oud als de wereld, maar ‘ik hew nooit sere foeten en ik ben nooit moed’ zegt Jan, die nu 71 jaar is. Meer dan vijftig jaar heeft hij langs de deuren gezwalkt. Een kleine figuur, verloren in het wijde landschap. Een zakje over zijn rug, waarin de huisvrouwen, bij wie Jan een welkome gast was (met zijn hoge stemgeluid wist hij altijd wel een mooi verhaal) wel vaak een extraatje stopten. Wat appels, een paar schoenen, een oude jas. Naarmate de zak voller werd, werd het karretje lichter.

Jan vijver in Sexbierum

Ik herinner me goed, zei iemand ons, dat het vroeger altijd feest was, als we na schooltijd Jan Fijfie (niet scheldnaam, maar een erenaam) ontdekten. Hij had van alles en praatte met iedereen. Van thuis was het streng verboden Jan te plagen. Hij was een veel te beste man. Betrouwbaar als de Bank van Engeland en wat hij verkocht was goed.

Eergisteren zagen we Jan Vijver plotseling in de buurt van Sexbierum. In de zon. Nog precies dezelfde Jan van heel, heel lang geleden. De sokken nog over de broekspijpen. Op de kar nog dezelfde kistjes. Een mattenklopper stak er als een vaandel boven uit. Dat vaandel had met wandelmedailles behangen moeten zijn. Over de grote mand lag nog hetzelfde baaltje.

Meer dan een week had Jan in Sexbierum gewerkt, hoorden we. Zijn kar ‘parkeert’ hij ’s avonds in een boerenschuur en hij fietst dan naar moeder de vrouw in Franeker. Overdag stalt hij ook zijn oude fiets bij een boer.

Vroeger, in de slechte tijden, was het leven van Jan Vijver niet gemakkelijk. Hij had een groot gezin. Maar nu heeft hij een grote, vertrouwde klantenschaar. Zorgen over middenstandsproblemen hoeft hij niet te hebben. Voor hem geen winkelweek of zegelactie. ‘Kom, Jan, wiene jo der ek ris wer´, zeggen de klanten, als Jan de lading van zijn kar bij de voordeur heeft uitgestald. En dan gaat het op een kopen. Een dienstmeisje van achttien bedenkt plotseling, dat ze een tandenborstel nodig heeft en een haarkam. Die er dan ook nog maar bij. De boer komt er bij staan en ziet een pijp die hem zint. En zijn vrouw bedacht dat ze drie klerenhangers nodig had. 

Jan loopt het erf weer af. Zijn oude schoenen ritselen door de bruine bladeren. Hij gaat de hoofdweg weer op. Langs de diepblauwe lucht vliegen de straaljagers naar Vlieland. De wereld is veranderd bij vroeger. Jan is dezelfde gebleven. Vroeger had hij een hondenkar, net als zijn vader die voor bakker Noordenbos met koek en banket de boer op ging. Maar dat mag nu niet meer. Jan vindt het niet erg. Ophouden? Nee! Hij moet dit blijven doen. Zijn vrouw zegt soms dat hij moet ophouden, omdat het om het geld niet beslist nodig is. ´Dan sou ik in ´e hús sitte mutte´, zegt Jan zacht. En wie kan dat, na meer dan een halve eeuw in Gods vrije natuur te hebben gezworven?

 Bron: onbekend